Życie każdego z nas rozpoczyna się od oddechu, a kończy się, wraz ostatnim wydechem. Oddech wpływa na wszystkie funkcje zachodzące w naszym organizmie. Kontroluje ciało, a ciało kontroluje oddech i cały ten proces odbywa się poza naszą świadomością. Jest to bowiem czynność całkowicie intuicyjna. Gdyż przebiega poza nasza świadomością i na szczęście nie musimy jej kontrolować aby żyć. Okazuje się jednak, że możemy wpływać na nasz oddech, a nawet wykorzystać go świadomie w procesie zmiany. Jak tego dokonać?
Czym jest dla nas oddech?
Zwykle nie zastanawiamy się nad tym, w jaki sposób oddychanie wpływa na nasze codzienne funkcjonowanie. Tymczasem jak się okazuje, po wielu przeprowadzonych badaniach naukowych, prawidłowe techniki oddychania mają kluczowe znaczenie dla naszego samopoczucia, zdrowia i kondycji psychicznej. Co więcej, oddech jest jedyną funkcją naszego organizmu którą możemy świadomie kontrolować, jeśli tego chcemy i wpływać na nią. Nie mamy bowiem wpływu na przykład na bicie naszego serca, trawienie czy wydalanie. A zatem, z jednej strony mamy możliwość świadomego wpływania na nasz oddech, a z drugiej strony poprzez oddech możemy wpływać na naszą kondycję fizyczną i psychiczną.
Oddech, źródło naszej energii ?
O wpływie oddechu na nasze życie, filozofia Dalekiego Wschodu, wskazuje od setek lat. Według niej oddech traktowany jest jako skomplikowany proces energetyczny, a nie tylko jako reakcja chemiczna zachodząca w organizmie. Zgonie z tą filozofią, dzisiaj potwierdzoną badaniami naukowymi, energii czerpiemy nie z tego, co jemy. Ale przede wszystkim z tego, co przyswajamy naszymi płucami i przez skórę. Układ oddechowy jest naszym pierwszym układem energetyczno-oczyszczającym. Ponieważ ok. 70% energii życiowej czerpiemy z oddechu i jednocześnie ok. 70% toksyn usuwamy przez oddech. Dopiero pozostałą brakującą część energii dostarcza nam układ pokarmowy, a resztę niepotrzebnych substancji z organizmu usuwa układ wydalniczy.
Oddech, a praktyki duchowe.
Wśród wielu różnych praktyk duchowych, praca z oddechem jest uważana za potężną technikę osiągania doskonałości, pełni i harmonii. Dlatego oddech jest mostem między światem umysłem a sferą duchową. Bowiem zawiera on w sobie wdech i wydech, czyli dwa przeciwstawne procesy. Z tego powodu można by nawet uznać, że oddech jest wewnętrznie sprzeczny bo wdech jest przeciwieństwem wydechu, a wydech – wdechu. Zatem nawet w oddechu przejawia się dualność świata. Która zakłada współtworzenie wszechświata przez dwie przeciwstawne, ale dopełniające się siły. Oddech staje się naszym nauczycielem, wskazującym na samą istotę życia i naturę rzeczywistości.
Świadomy oddech.
Za podstawową praktykę duchową uważa się świadome towarzyszenie własnemu oddechowi. Ma ona na celu zjednoczenie współistnienie, w którym ostatecznie to, co było dwoma, ( ja i oddech ) staje się jednym. Decyzja dotycząca uważności na oddech, wychodzi od oddzielonego „ja”, które w akcie świadomego połączenia z tym, co naturalne, przezwycięża owe oddzielenie. Świadome oddychanie, to bycie blisko oddechu, bycie nim. Jest to proces, w którym bez przymusu i porzucając kontrolę identyfikujemy się z tym, co jest. W rezultacie staje się dla nas podstawą spokojnego umysłu.
Twój oddech jest drogą do świadomego życia.
Oddech w trakcie psychoterapii.
Oddech odgrywa także bardzo istotną rolę w procesie psychoterapii choć niekiedy niesłusznie jest pomijany. Terapie oddechowe zajmują osobne miejsce w licznej grupie różnego rodzaju terapii. Z tego powodu powszechnie uważa się, że w trakcie innych terapii jak psychoterapia, hipnoza czy innych technik, praca z oddechem nie jest konieczna. I jest to bardzo duży błąd. Istnieje bowiem bardzo duża zależność pomiędzy oddechem a stanem naszej psychiki. Rytm naszego oddechu zmienia się w zależności od tego, o czym myślimy i jakie emocje aktualnie przeżywamy.
Na przykład kiedy przeżywamy silne emocje ( strach, złość ) następuje automatyczne, niezależne od nas spłycenie i przyspieszenie oddechu. Skutkiem tego wzrasta ciśnienia krwi, oraz pojawia się nieświadome napięcie mięśni. Im częściej się stresujemy, tym oddech coraz częściej staje się nieregularny i niespokojny. Co oczywiście powoduje to zaburzenie funkcjonowania naszego organizmu. Dlatego w trakcie terapii niezależnie od stosowanej metody czy techniki, za wręcz koniczne należałby uznać zwrócenie uwagi na oddech. Czasami niezbędne może okazać się pogłębienie oddechu, zwłaszcza w celu „uwolnienia emocji”, a innym razem przywrócenie równowagi przy nadmiernej hiperwentylacji.
Techniki oddechowe.
Medytacja oddechowa.
Jest podstawową techniką stosowaną we wschodnich szkołach życia, i polega na koncentracji na oddechu. Jak wygląda ? Na początek ważna jest pozycja naszego ciała. Przede wszystkim musi być dla nas wygodna. Możemy usiąść ze skrzyżowanymi nogami lub po prostu w inny sposób. Następnie rozluźniamy mięśnie, przymykamy oczy i skupiamy się na oddechu. Jest to tzw. oddech brzuszny, który aktywuje oddychanie przeponowe. Następuje to kiedy z każdym wdechem unosi się nasz brzuch, a nie klatka piersiowa. Powietrze wdychamy nosem, liczymy do pięciu i powoli wydychamy je ustami, rozluźniając przy tym barki, tułów oraz brzuch.
Główny cel medytacji oddechowej to :
Po pierwsze wykorzystanie całej objętości naszych płuc aby wdech był stosunkowo głęboki. Dotyczy to zwłaszcza dolnych płatów płuc, przepony. Z upływem lat, a zwłaszcza w razie prowadzenia stresującego trybu życia, te obszary płuc są coraz słabiej wykorzystywane, co oczywiście negatywnie wpływa na cały nasz organizm.
Po drugie medytacja oddechowa służy również ” przekierowaniu naszych myśli z głowy do brzucha”. To bowiem tam według wschodniej filozofii znajduje się centrum energetyczne naszego życia, a nie w głowie.
Kierując świadomie oddech ku dołowi, powoli wyciszamy się i odzyskujemy równowagę w życiu codziennym.
Medytacja oddechu umożliwia stopniowe wydłużanie, pogłębianie i spowalnianie oddechu. Skutkiem czego jest odzyskanie wewnętrznej harmonii, wyciszenie i uspokojeniem myśli. Medytując, skupiamy się wyłącznie na chwili obecnej, zapominamy o problemach. Dzięki czemu jesteśmy w stanie w pełni doświadczać życia. Uwalniając się od ciężaru codziennych obowiązków, kłopotów i trosk.
Oddychanie przeponowe metoda 3-3-6
Technika zalecana jest szczególnie dla osób zestresowanych i zmagających się z nerwicą. Regularne jej stosowanie pomaga w wyciszeniu nadmiaru emocji, a także uspokojeniu umysłu. Na początek, przyjmujemy wygodną pozycję ciała, najlepiej siedzącą. Następnie robimy robimy głęboki wdech, tak aby uniósł się nasz brzuch i liczymy w myślach do trzech. Na kolejny trzy sekundy zatrzymujemy oddech. A potem robimy długi, głęboki wydech, licząc w myślach do sześciu. Nasz brzuch wraca wówczas do normalnej pozycji. Ćwiczenie należy powtórzyć kilkakrotnie, aż do momentu poczucia odprężenia. Można wdechy robić nosem, a wydechy ustami.
Ćwiczenia oddechowe uspokajające: metoda Buteyko
Prof. Konstantyn Pawłowicz Butejko/ Buteyko odkrył, iż główną przyczyną wielu schorzeń jest nadmierne oddychanie, czyli hiperwentylacja. Zaobserwował on, że większość ludzi oddycha większa objętością niż nakazują parametry fizjologiczne, czyli ponad 3-5 litrów na minutę. U niektórych osób zjawisko hiperwentylacji jest bardzo widoczne (przy braniu od 10-20 litrów powietrza na minutę), u innych może mieć charakter ukryty. Oddychają oni wówczas objętością od 5-10 litrów na minutę. W obu przypadkach hiperwentylacja może prowadzić do szeregu stanów chorobowych, tylko u osób z ukryta hiperwentylacją choroby rozwijają się powoli przez wiele lat.
Prawidłowa praca naszego organizmu opiera się między innymi na odpowiednim poziomie CO2 w pęcherzykach płucnych. Poprzez nadmierne oddychanie, tracimy ten gaz. Kiedy poziom dwutlenku węgla jest niski, poniżej normy w organizmie zachodzi chemiczna reakcja tzw. efekt Bohra. Skutkiem której jest trudnione przenikanie tlenu z krwi do tkanek, co oczywiście skutkuje pogorszeniem stanu naszego zdrowia nie tylko fizycznego, ale także psychicznego. Dlatego terapia oddechowa ma na celu zmienić nawyk nadmiernego oddychania. Jest to zalecana metoda w stanach depresyjnych, atakach paniki, napięciach emocjonalnych, stresie. Głównym celem treningu jest zmniejszenie głębokości oddechu tak, by ograniczyć ilość wdychanego powietrza. Następuje to przez świadome i celowe zredukowanie oddechu, aż do odczucia lekkiej potrzeby powietrza. Efektem działania ćwiczeń jest dostarczenie większej ilości dwutlenku węgla do krwi, co w konsekwencji spowalnia oddech i akcję serca, rozszerza naczynia krwionośne w mózgu i prowadzi do ogólnego odprężenia.